Kraków jest siódmym miastem na świecie, które uzyskało elitarny tytuł miasta literatury UNESCO – obok Edynburga, Melbourne, Iowa City, Dublina, Reykjaviku i Norwich. Cieszy się tym tytułem od 2013 r., jako drugie nieanglojęzyczne Miasto Literatury na świecie. „W Krakowie cenimy wszystkie sztuki, ale zrozumieliśmy, że to literatura jest najważniejsza. Krakowianie mówią o swoim mieście jako o przestrzeni literatury. Dlatego ubiegaliśmy się o tytuł Miasta Literatury UNESCO”, przypomniał Robert Piaskowski, zastępca dyrektora ds. programowych Krakowskiego Biura Festiwalowego podczas panelu Miasto a kultura. Poparcie dla starań Krakowa wyraziło ponad 150 pisarzy, m.in. Herta Müller, Orhan Pamuk, Mario Vargas Llosa, Eduardo Mendoza, Amos Oz i Zadie Smith. Niewątpliwym atutem były związki z miastem dwojga polskich noblistów w dziedzinie literatury – Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza.
W Krakowie działa Instytut Książki, najważniejsza publiczna instytucja promująca rodzimą literaturę w świecie. Odbywają się tu też największe krajowe Targi Książki oraz regularne kolegia tłumaczy. Miasto funduje stypendia pobytowe dla młodych pisarzy, przyznawane są literackie nagrody (najnowsza to Nagroda im. Wisławy Szymborskiej, ustanowiona na mocy testamentu poetki). Mają tu wreszcie siedziby liczne wydawnictwa, w tym tak renomowane jak: Wydawnictwo Literackie, Znak, a5, Ha!art czy Karakter. „Kraków należy też do sieci ICORN, która oferuje azyl broniącym praw człowieka pisarzom, którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnej ojczyźnie. Jej pomysłodawcą jest pisarz Salman Rushdie, autor »Szatańskich wersetów«”, przypomniał Piaskowski. Obecnie w Krakowie przebywa pięcioro pisarzy, którzy nie mogą bezpiecznie tworzyć w swoich krajach.
Kraków jest historycznym i współczesnym ośrodkiem akademickim i intelektualnym Europy. Miastem, w którym działało i działa wielu twórców: Tadeusz Kantor, Stanisław Lem, Sławomir Mrożek, Andrzej Wajda, Adam Zagajewski. Mieszkało tu także dwoje noblistów: Czesław Miłosz i Wisława Szymborska. Dzięki tytułowi Miasta Literatury UNESCO Kraków zyskuje prestiż i znaczenie na świecie, jak również nowe możliwości kreatywnego rozwoju związanego z literaturą.